Laatst keek ik de documentaireserie ’30 Years of Dutch Dance’ van 3voor12 VPRO (een erg toffe productie!). In aflevering 2 gaat het onder meer over de opkomst en ondergang van de gabbercultuur. Tot mijn verrassing was de doodsteek van de gabbercultuur een uit de hand gelopen grap, namelijk het nummer: ‘Daar is Gabbertje’.
Toen die persiflage op de gabbermuziek uitkwam, was hardcore de meest populaire muziekstroming onder de jeugd. Eén op de vier jongeren noemde zich gabber. Maar ‘Gabbertje’ veranderde dat. Het werd een nummer 1 hit en dat zette de sluizen open voor vergelijkbare nummers als ‘Hakke en zage’ en ‘De Mosselman’. (Een subgenre wat ze kinder-core zijn gaan noemen). Gabbers voelde zich uitgelachen, jongeren wilden zich er niet meer mee identificeren en in zeer korte tijd stortte de hele hardcorescène in. Hardcorefeesten kregen hun kaarten niet meer verkocht en de mensen die wel kwamen durfden amper nog te hakken. Bob Fosko, de man achter de hit, zei later schuldbewust in een interview: “We waren er helemaal niet op uit de gabbercultuur omver te werpen.”
Natuurlijk, subculturen komen en gaan. Punkers, skaters en gothics zie je ook nauwelijks meer en ik geloof niet dat Furries blijvertjes zijn. Dus zonder gabberparodie was de stroming waarschijnlijk ook wel verdwenen, maar dan om een andere reden. (Bijvoorbeeld omdat op sommige gabberfeesten mensen openlijk de Musk-groet deden.) Maar toch is het fascinerend dat juist humor in staat is om een stoer imago zó snel te laten kantelen.
Wanneer het ingezet wordt om te ridiculiseren, gaat er van humor een grote kracht uit. Zo heeft het Buckler bier de nek om gedraaid en - een voor ons minder bekend voorbeeld - heeft de Servische studentenbeweging ‘Otpor!’ met humor dictator Vladimir Milosovic ten val gebracht (google maar). Maar helaas zijn er ook lelijke voorbeelden, zeker in een tijd waar mensen moedwillig bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten. Het is belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven over wat we wel en niet okay vinden op humorgebied. Het is namelijk naïef om humor als iets puur ‘onschuldigs’ te zien. Daar kunnen de onschuldige gabbers over meepraten.